U prethodnom tekstu Karlovci i šunjanje hodnicima Karlovačke gimnazije smo sa vama delili utisak kako smo proveli dan u Sremskim Karlovcima. Najviše nas je zanimalo kako danas karlovački gimnazijalci provode svoje školske dane, pa smo tiho kročili u carstvo gimnazije, šetali hodnicima i odmarali na klupi u školskom dvorištu.
Kada smo se vratili kući, naša radoznalost nije utihnula i krenuli smo u istraživanje kako je nastala današnja Karlovačka gimnazija i saznanja delimo sa vama.
Pročitajte kako smo doživeli Sremske Karlovce: Karlovci i šunjanje hodnicima Karlovačke gimnazije
Istorija Karlovačke gimnazije
U vreme kada je na ovom prostoru vladala Habzburška monarhija, spominje se nastanak i otvaranje svetovne škole. U to vreme počinje borba za istoriju srpskog školstva, gde su bogati Srbi svoju decu slali da uče školu u manastirske škole ili su angažovali private učitelje.
Javlja se ideja o osnivanju srpske narodne škole i 1722. godine bečki dvor je izdao odobrenje da se može oformiti škola. Ovo je bio veliki trenutak za stanovništvo, ali su se oni susreli sa novim problemom. Nisu mogli da pronađu učitelje koji bi radili u školi. Tadašnji mitropolit Mojsije Petrović se obratio ruskom caru za pomoć, od koga je dobio podršku. Tako je mitropolit zajedno sa dva ruska učitelja osnovao rusko-slovensku školu u Sremskim Karlovcima. To je bila prva gimnazija.
Današnja jezička gimnazija je nastala 1733. godine kada je u Sremskim Karlovcima nastala prava gimnazija, u kojoj se izučavao latinski jezik, retorika i poetika. Pored obrazovanja, u školi nastaje i prvo pozorište tzv. školsko pozorište. Nastavnici su kroz teataraske sposobnosti prenosili i literarno, scenografsko, kostimografsko umeće, a đaci su kroz pozorište učili istoriju, kalili se kroz pesnička iskustva, kao izvođači ili koautori. Đaci su se pripremali za svetovne i za duhovne službe.
Školsko pozorište i drama predstavljaju način kako da se izrazi duhovnost. U pozorištu je prisutna kako komedija tako i tragedija, drama, hor, opera i narodna muzika. Iz ovako širokog pristupa, rađa se i srpska književnost.
Đaci gimnazije
U prvo vreme, nastavu su pohađali samo đaci iz Karlovaca, a kasnije dolaze učenici iz svih srpskih pokrajina Austrije i Turske. Obrazovanje za devojčice u to vreme je bilo komplikovano i tek od 1921. godine gimnaziju su mogle da upišu i devojčice. U prvo vreme, samo devojčice iz Sremskih Karlovaca su mogle da pohađaju nastavu, kako bi mogle da budu pod budnim okom svojih roditelja. Spisi kažu da je 1750. godine gimnaziju pohađalo između 55 i 80 đaka. 1790. godine je za karlovačkog mitropolita izabran Stefan Stratimirović koji je bio učen čovek tog vremena i nazaslužniji je za osnivanje Karlovačke gimnazije. Uspeo je svojim zalaganjem da se u to vreme obezbedi dovoljno forinti, nagovorio je imućne trgovce tog vremena da daju novac i pomognu osnivanje gimnazije.
Srpska velika gimnazija je počela da radi i živi tek sledeće godine, tako da se 1792. godina smatra godinom kada je gimnazija otvorena.
Pročitajte kakav poziv ne treba odbiti: Muzej Vojvodine vas poziva u obilazak
Karlovačka gimnazija postaje središte srpske prosvete, kulture i duhovnosti
Današnja zgrada Karlovačke gimnazije datira iz 1890. godine. U to vreme je bila reprezentativna zgrada, izgrađena u srpsko-vizanstijskom stilu, sa bogato ukrašenim glavnim ulazom. Ktitori ove zgrade su bili braća Anđelići (patrijarh karlovački Greman i njegov brat sremskomitrovački sveštenik Stefan), što na ulazu i stoji napisano.
Poznata imena naše istorije pohađala su Karlovačku gimnaziju: Stefan Šupljikac, Jovan Sterija Popović, Jovan Subotić, Branko Radičević, Đorđe Natošević, Milan Jovanović Batut, Vida Ognjenović…
Biblioteka Karlovačke gimnazije ima preko 18.000 naslova. Spada u jednu od najbogatijih kod nas, a knjige su prikupljane kroz istoriju nastanka gimnazije. Knjige su bile poklon prijatelja gimnazije, knjige daruju dobrotvori, bivši đaci, naučna društva i izdavači.
U biblioteci su sačuvane knjige sa posvetama, koje imaju posebnu vrednost. Jedna od najvrednijih knjiga je poklon kralja Aleksandra Obrenovića, koji je biblioteci poklonio fototipsko izdanje Miroslavljevog jevanđelja.
Kockice života
Izvor slike: Kockicino oko, www.yandex.com
Izvor teksta: http://www.karlgimnazija.edu.rs/o-skoli/istorijat-skole https://sh.wikipedia.org/